Het leven in een democratische samenleving is niet vanzelfsprekend. Op allerlei plekken ter wereld staat de democratische samenleving onder druk. Kijk naar Hongarije of Polen waarin de democratische rechtstaat stukje bij beetje afbrokkelt. Ook onze democratie staat onder druk. In het hart van de democratie, de Tweede Kamer, hebben we een partij die de democratie ondermijnt. De kindertoeslag affaire maakt duidelijk dat er ook scheuren zitten in onze democratische rechtstaat. De afgelopen decennia aan neo-liberaal beleid zien we sterk terug in de samenleving. Er is een tekort aan personeel in het onderwijs, de kinderopvang of de zorg en de mensen die er werken kunnen niet meer in hun eigen stad wonen aangezien dit voor hen onbetaalbaar is.
De gevolgen van deze ontwikkelingen zien we terug bij onze kinderen en jongeren. Een rapport uit 2021 van de Universiteit van Amsterdam geeft aan dat de helft van de ondervraagde leerlingen uit het voortgezet onderwijs het leven in een democratie niet belangrijk vindt of hier onverschillig tegenover staat. Daarnaast zijn er grote verschillen in opleidingsniveau: op het VWO geeft 71% aan het leven in een democratie belangrijk te vinden; op het VMBO is de steun veel lager (34%).
Zoals de Utrechtse hoogleraar Micha de Winter zegt: ‘Kinderen worden niet geboren met een democratisch gen’. Het is dus aan ons als opvoeders om gezamenlijk na te denken wat voor wereld wij willen voor onze kinderen en onszelf de vraag te stellen: ‘Waartoe voeden we op?’ Daarnaast is het belangrijk om juist onze kinderen en jongeren al te betrekken bij de wereld waarvan zij een onderdeel zijn. Er zijn gelukkig al allerlei mooie voorbeelden van goed functionerende kinderwijkraden in Utrecht of een jeugd-wijk perspectief in Amersfoort.
Naast het betrekken van jongeren ligt er ook een kans in het vernieuwen van het democratisch systeem. Als we willen dat meer jongeren zich aangetrokken voelen tot de democratie dan zouden we ook moeten nadenken over nieuwe manieren om hen hierbij te betrekken. Ook hiervan zijn al mooie voorbeelden, zoals gelote burgerpanels of preferenda (een vorm van referenda met meerdere opties en uitkomsten).
Ook in Stichtse Vecht is er vanuit Nova Schriek, een 21-jarig commissielid, een voorstel gedaan om gezamenlijk met jongeren na te denken over het betrekken van jonge inwoners bij de democratische samenleving. Het is opvallend dat veel van de ‘gevestigde partijen’ tijdens het bespreken van het voorstel aangaven dat ze hier niet positief tegenover stonden. Het voorstel was niet goed genoeg doordacht en ze wilden een concreter voorstel van hoe dit er nu uit zou moeten zien. Juist deze oude bestuursreflex zorgt ervoor dat deze hierboven benoemde democratische vernieuwing en het betrekken van jonge inwoners niet van de grond komt.
Aanstaande dinsdag wordt dit voorstel, dat wij als PvdA uiteraard ondersteunen, in de raad besproken. Ik wens de raadsleden veel wijsheid toe en hoop dat ook zij zich bewust zijn van hun verantwoordelijkheid in het versterken van de lokale democratie.
Dennis de Vries
Nr. 3 PvdA, gemeenteraadsverkiezingen 2022
