Rood in de Raad 26 september 2023

Woningnood wordt woningcrisis

Afgelopen dinsdag was er weer een gemeenteraad. En volgens mij een hele belangrijke raad want op de agenda stond de Woonvisie van het college. Naast een aantal andere belangrijke dossiers sprak de Raad over wonen aan de hand van de nieuwe Woonvisie van het college. Wonen is zo ongeveer door alle partijen in de gemeente al bij de vorige verkiezingen op 1 gezet. En al zijn de verkiezingen alweer even geleden, de woningnood is nog niet opgelost. De wachtlijsten zijn bijzonder lang (langer dan ooit), het aanbod sluit niet aan op de vraag etc. etc.

We hoopten in juni bij de lancering van ons woonmanifest nog dat de nieuwe Woonvisie van het college daar iets aan zou gaan doen. En om nu alvast de verwachtingen te managen; de woningnood is nu een wooncrisis. Want eerlijk gezegd helpt de Woonvisie niet om gewone inwoners in staat te stellen om een goed en betaalbaar huis te huren.

Nog even vooraf: Rood in de Raad zou voor deze keer misschien beter Rood-Groen in de Raad kunnen heten want samen met de linkse partijen (Groen-Links en de SP) hebben we geprobeerd om in deze Woonvisie de inwoners centraal te zetten door goed samen te werken bij de voorbereidingen van deze raadsvergadering. Zoals we ook in ons Woonmanifest hebben samengewerkt. Dat manifest was ons vertrekpunt om te kijken hoe de woonvisie de gewone burger in Stichtse Vecht te helpen. Samen met GL en de SP hebben we gekeken naar alle cijfers die het college over wonen heeft gedeeld. Dan gaat het over doelstellingen onderverdeeld van sociale huurwoningen tot (dure) koopwoningen. Naast doelstellingen hebben we uiteraard ook gekeken naar het aanbod nu. En wat er dan gedaan moet worden om van huidig aanbod naar de gewenste doelstellingen te komen. Die doelstellingen worden trouwens ook door het Rijk geformuleerd als het bijvoorbeeld gaat om het aantal sociale huurwoningen. Het komt erop naar dat van de totale voorraad woningen 30% sociaal huurwoningen zouden moeten zijn. Oja, sociale huurwoningen zijn er vooral voor inwoners die ook een gewone baan hebben zoals de leraar, de politieagent en de winkelmedewerker. De cijfers waar we naar gekeken hebben geven een duidelijk beeld. Te weinig starterswoningen, te weinig doorgroeiwoningen, te weinig gezinswoningen, te weinig seniorenwoningen. Het enige waar we lekker ruim in zitten, zijn dure tot zeer dure koopwoningen. Klip en klaar. Je heb weinig visionaire kennis nodig om op basis van dit beeld een lijstje te maken wat nodig is.

Dit overzicht hadden we al in juni op papier. Ook dat de wachtlijsten bijvoorbeeld bijzonder lang zijn is geen breaking news. Maar na het bekendmaken van ons woonmanifest gebeurde er iets bijzonder. Dat tot in deze raad doorwerkt. De wethouder gaat plotseling uit van een nieuwe definitie van wat de criteria zijn om op de wachtlijst te komen. Niemand krijgt daardoor sneller een huis maar de wethouder dumpt zo ongeveer de helft van de wachtlijst. Volkomen onterecht maar wel een fraaie papieren exercitie als je doelstelling is om de wachtlijst korter te maken.

Zoals gesteld is het beeld wat er moest gebeuren dus eigenlijk heel duidelijk. Toen we bij de voorbereiding van deze raad de Woonvisie gingen lezen, kwamen we tot de conclusie dat deze Woonvisie een soort van uitnodiging is aan projectontwikkelaars is om vooral dure woningen te bouwen. Woningen die we niet nodig hebben om onze huidige bewoners te helpen aan een huis. Het is een soort van uitnodiging aan mensen met veel geld uit de grote steden om ons heen, om te komen wonen in Stichtse Vecht. Dat kan toch niet de bedoeling zijn, was onze reactie. Want het idee dat je dan werkt aan doorstroming (één verhuizing zet aan tot 7 verhuizingen is een uitgangspunt) werkt alleen als je lokaal mogelijkheden biedt aan bestaande inwoners om te gaan verhuizen. Niet als je bouwt voor nieuwe bewoners van de gemeente.

En dus werden er een recordaantal moties en amendementen ingediend. Om er maar voor te zorgen dat de gewone inwoner in een van onze kernen een goed en betaalbaar huis kan huren. In het totaal werden er 37 wijzigingen voorgesteld (niet alleen van de oppositie). Dus de raad werd een lange zit. En toch ook wel een frustrerende avond. Want veel partijen vonden het een afgewogen notitie. Op basis van wat dan? Blijkbaar geloven ze in de markt, in de projectontwikkelaars. Die de afgelopen jaren nergens hebben aangetoond om te bouwen voor de meeste inwoners van Stichtse Vecht. En nu wel plotseling op basis van deze Woonvisie aan de slag gaan om sociale huurwoningen en goedkope koopwoningen te bouwen? Als je doet wat je deed, dan krijg je wat je kreeg, zei Lukas in zijn betoog. Een uitspraak van Einstein haalde hij aan om aan te geven dat als je niet wilt veranderen, je dus blijft bij het oude. Het huidige college en de coalitie blijft vertrouwen op de markt. En dus verandert er niks. Sterker nog de regels om de projectontwikkelaars te dwingen om iets te doen voor het sociale segment worden versoepeld. Of er moet nog extra onderzoek naar gedaan worden. Wat niet veel anders is dan een poging om tijd te rekken. En dus wordt de woningnood een steeds diepere woningcrisis. Dat de coalitie echt gelooft in de markt wordt mij duidelijk wanneer een van de coalitiepartijen haar standpunt toelicht; laten we vooral geen beperkingen inbouwen om te gaan bouwen. Daarmee typeerde ze dus onze gewenste aanpassingen om er bijvoorbeeld voor te zorgen dat we inderdaad naar de gewenste 30% sociale huurwoningen gaan. En dus stemde de coalitie tegen de aanpassing om dit expliciet vast te leggen in de Woonvisie.

Verder was er voor mij nog een verbazing. Er was een partij die een amendement niet ging steunen dat ze zelf hadden ingediend. Kan dat? Ja, blijkbaar. Was voor mij een nieuw fenomeen.

Victor Koppelmans